آه را با ناله سودا نکن !

در طول روز تنها غذای گرم را در دانشگاه می خوردیم . شب هنگام با سالاد و میوه های ارزان قیمت سر می کردیم ، شاید باور نکنید ، چندین سال ، فصل زمستان را هر دو با یک کاپشن سر می کردیم ، من و او فقط یک کاپشن داشتیم،یک روز او کاپشن می پوشید و روز بعد من ، می پوشیدم ، اینطوری کسی متوجه مشکل مادی ما نمی شد ، جواد می گفت :

ـ نباید کسی بداند که ما با چه مشکلاتی زندگی می کنیم .

به او می گفتم :

پدر و مادر من و تو می توانند کمکمان کنند .

او می گفت :

ـ اگر ما عادت کنیم روی پای خودمان بایستیم ، هیچ وقت کسی به خودش اجازه دخالت نمی دهد ، بنابراین کم می خوریم و گرد می خوابیم تا محتاج کسی نشویم .

بعد از دوره فوق لیسانس ، جواد در دوره دکترا قبول شد ، زندگی با همه سختیهایش برای من و او دلنشین و دوست داشتنی شده بود شبهایی که گرسنه می ماندیم چنان بهانه برای مزاح و خنده داشتیم که یک لحظه هم غصه دار نمی شدیم . وزن من و او در دوره امتحان به شدت پایین می آمد ، زیرا از یک سو باید تا دیر وقت برای درس خواندن بیدار می ماندیم و از طرف دیگر هیچ خوراک و تنقلاتی برای تقویت جسمی نداشتیم ، ضمناً این را هم بگویم که ما سالی یک بار با پس انداز پولهایمان به مسافرت می رفتیم ، این مسافرت چند روز بیشتر طول نمی کشید ، ولی چنان خوش می گذشت که تا سال بعد ، احساس کمبود روحی نمی کردیم .

سال چهارم دانشگاه ، من هم یک کار نیمه وقت پیدا کردم و وضع مالی مان بهتر شد ، اما اجاره خانه هم اضافه شد . من و شوهرم ماهی پنجاه هزار تومان درآمد داشتیم از این مبلغ بیست و پنج هزار تومان آن را بابت اجاره بها می دادیم و با بقیه آن پوشاک و خوراک و پول رفت و آمدمان را تهیه می کردیم ، در همین سال بود که با هم به توافق رسیدیم تا پایان دوره تحصیل من ، بچه دار نشویم اما پس از پایان تحصیل در اسرع وقت بچه دار بشویم .

این توافق به قوت خود باقی ماند ، وقتی دوران شیرین تحصیل من و شوهرم به اتمام رسید ، فرزند اولمان به دنیا آمد . نام او را حدیث گذاشتیم ، دختری زیبا و شیرین زبان بود ، به وجودش افتخار می کردیم ، وضعیت کار جواد بسیار عالی شده بود ، او علاوه بر تدریس در دانشگاه، یک کار آزاد هم داشت ، من هم پس از اخذ دکترای دندانپزشکی دوره طرح را در یکی از شهرهای اطراف تهران گذراندم و سپس یک مطب در تهران باز کردم .

حاصل ده سال تلاش پیگیر من و شوهرم ، به وجود آوردن یک زندگی ایده آل و عالی بود ، سال گذشته جواد توانست مرا به مکه ببرد و به وظیفه خود در ادای مهریه  من عمل کند ، او سپس از من خواست به محضر برویم و مهریه را تغییر بدهیم در محضر ، او سفر به سوریه و تدریس کامل قرآن را هم جزء مهریه من قرار داد ، جواد قرآن را به صورت زیبایی می خواند ، او خود را متعهد کرده است که مرا با قرآن و تلاوت و معنی آن آشنا کند ، او از مدتها پیش این کار را شروع کرده است . من در حال حاضر چندین جزء قرآن را از حفظ می دانم . یک روز به جواد گفتم :

ـ قرآن را که آموختم چه می کنی ؟

او می گفت :

ـ آن موقع شرط می کنم که با هم نهج البلاغه را حفظ کنیم .

ـ بعد از آن چه می کنی ؟

گفت :

ـ در اوقات فراغت ، درس طلبگی می خوانیم .

به او گفتم :

چرا مهریه ام را پول و طلا نمی گذاری که خیال خودت هم راحت باشد ؟

گفت :

ـ بهای تو به اندازه همه ی عالم است .من توان پرداخت سکه های همه‌ی عالم را ندارم . اما می توانم ، چیزی مشابه آن را در بعد معنوی برایت فراهم کنم .

او بهترین انسانی است که می شناسم ، او آن قدر پاک است که من در کنارش خوشبخت هستم و با او روز به روز خوشبخت تر می شوم.))1

غنای مالی به واسطه ی ازدواج از دو طریق ممکن است صورت گیرد .

یک عامل خود ازدواج است ، یعنی ازدواج این خاصیت را دارد که به انسانها تمکن مالی بدهد ، حتماً می پرسید چگونه ؟ تولید ثروت در هر جایی با به کار افتادن فکر آغاز می شود ، و در یک موقعیت وقتی از یک طرف تنگناها بیشتر باشد یا اهداف بزرگتر باشد و از طرف دیگر اراده نیز برای خروج از تنگناها یا رسیدن به اهداف بزرگتر وجود داشته باشد ، این دو عامل ، باعث به کار افتادن فکر برای یافتن راه حل جهت خروج از بن بست یا رسیدن به رفاه بیشتر می شود .

حال سخن ما در این است که تمامی مطالبی را که گفتیم در تولید ثروت نقش دارد در ازدواج وجود دارد ، یعنی ازدواج به خودی خود یکی از عوامل تولید ثروت است . ازدواج به دلیل اینکه یک بعد از مسائل آن ، مسائل مالی و اقتصادی است ، تنگناهایی را برای انسان ایجاد می کند و از طرف دیگر ، انسان به دلیل اینکه با ازدواج کردن یک نوع تعهد درونی و زیادی برای زندگی احساس می کند و به دلیل مسئولیتی که برای مدیریت یک زندگی بر عهده گرفته است ، اراده زیادی نیز برای ایجاد یک رفاه نسبی در زندگی را دارد .

این دو عامل فکر انسان را برای یافتن راه حل و چاره جویی دربارة آن به کار می اندازد ، آن دو عاملی هم که بیان کردیم در کار کرد قوه ی تفکر تأثیر مثبت دارد در ازدواج نیز وجود دارد . یعنی به دلیل اینکه تلاش در راه بهبود یک زندگی ، یک تلاش شیرین و لذت بخشی است و حتی از دیدگاه اسلام ،یک نوع جهاد به حساب می آید و کار بسیار مقدسی است از این رو مرد ارادة زیادی برای تأمین معاش خانواده در خود احساس می کند و از طرف دیگر قبلاً گفتیم که ازدواج به دلیل خدماتی که به انسانها ارائه می کند و بواسطه ی نیازهایی که از انسان برطرف می کند وجود انسان را سالمتر و شاداب تر دارد و همین روحیه ی آرام تر و سالم تر نیز به قوة تفکر برای بهتر فکر کردن کمک می کند .

و مجموعه این عوامل جوان ما را کوشا تر در پرداختن به مسائل مالی و اقتصادی خانواده می کند و این جوان کوشا تر و توانا تر ، در راه استقلال مالی گام بر می دارد و پس از مدت کمی به این مهم نیز دست می یابد .

اگر به تفاوتهای بین یک متأهل با مجرد یا به تفاوتهای یک نفر در قبل و بعد از ازدواج توجه کنید این مسائل را راحت تر قبول می کنید و خواهید فهمید چرا مجردها برعکس متأهلین بیشتر وقتشان را به هدر می دهند ، کمتر کار می کنند ، دور اندیشی کمتری دارند ، ولخرجی بیشتری می کنند و ارزش پول را کمتر می دانند و نتیجتاً بیشتر خرج می کنند و کمتر پول در می آورند و خلاصه بیشتر وابسته هستند تا مستقل ، زیرا که به واسطة تأمین مالی خانواده یا مخارج کمتر در تنگنا نیستند و به دلیل مسئولیتی که ندارند و اهداف مالی که برای خود قائل نیستند فکرشان را کمتر به کار می اندازند و فکری هم که خفته بود ، تولید ندارد و وقتی هم تولید فکر نبود ، بهره ای هم نخواهد بود .

بنابراین قصه آن جوانی که به خدمت پیامبر رسید و از فقر شکایت کرد اما پیامبر او را توصیة به ازدواج کرد هیچ جای تعجبی ندارد چرا که خود ازدواج – جدای از هر عامل دیگری – یکی از عوامل ثروت زایی است .

اما عامل دیگر و دوم ثروت زایی و غنای زندگی ، خود خداست ، خداوند ارحم الراحمین هم ممکن است به دو طریق به هنگام ازدواج باعث ثروتمندی و غنای افراد شود . طریق اول که ظاهری تر است و زودتر نیز به ذهن می رسد این است که خداوند به واسطة اینکه روزی دهنده و رازق ماست و به قول بعضی ها شیر فلکه رزق در دست اوست ، بنابراین برای وسعت در رزق ، کافی است که شیر فلکه رزق را کمی بازتر کند . آن وقت به بهانه های مختلف می بینید که کارها سامان می گیرد و مشکلات اقتصادی کمتر و کمتر می شود .

اما علاوه بر وسعتی که خداوند ممکن است در رزق انسانها ایجاد کند طریق دیگر غناء توسط خداوند – که البته پنهان تر است – وسعتی است که خداوند در روح و روحیة انسانها ایجاد می کند ، یعنی گاهاً ممکن است به یکباره وسعتی در رزق صورت نگیرد – یا خیلی کم یا به تدریج صورت گیرد – اما به واسطة وسعتی که در روحیه و وجود افراد صورت می گیرد ، حد تحمل انسانها افزایش می یابد ، آن وقت سختی های فقر یا کمبودها را راحت تر تحمل می کنند و حتی ممکن است فقر و نداری برایشان سختی هم نداشته باشد ، یعنی این افراد از لحاظ روحی ، غنی می شوند نه از لحاظ مادی ، و ذاتاً ثروتمند می شوند نه ظاهراً ، و اگر این وسعت دوم و اخیر صورت گیرد هم شیرین تر است ، هم دائمی تر است و هم عزت بخش تر است .

فضلی که خداوند در این آیه یاد کرده است ((یغنهم الله من فضله))((خداوند از فضل خود آنها را بی نیاز می کند)) ممکن است هم فضل مادی باشد و هم فضل معنوی ، و در ادامه آیه آمده است که ((والله واسع علیم))((خداوند وسعت دهنده دانایی است)) یعنی بنابر علمی که دارد و دانایی و حکمتی که دارد برخی را با فضائل مادی ، زندگی شان را وسعت می بخشد و برخی را هم با اعطای فضائل معنوی ، وجودشان را و روحشان را وسعت می بخشد و به تبع آن نیز برای ایشان ، راحت تر و آسان تر می شود .

اگر حکایت این بخش را مجدداً در ذهن یادآوری کنید ، در خواهید یافت که هر دو نوع وسعت در زندگی تحقق یافته ، هم وسعت در رزق – که به تدریج صورت گرفته – و هم وسعت در روح و وجود هر دو طرف – که به یکباره اعطا شده است – و اتفاقاً این دومی زودتر از اولی تحقق یافته و همین عامل ، زندگی را شیرین نموده است ، بنابراین به هنگام ازدواج بیشتر از اینکه از خدا می خواهید وسعتی در رزق ایجاد کند ، از او بخواهید وسعتی را نیز در روح و توان ایجاد کند که این وسعت دومی ، انسان را ثروتمندتر و عزیزتر می کند .

البته درباره عامل دوم غنا در زندگی انسان – یعنی خداوند – ما هر چه گفتیم از خداوند مایه گذاشتیم و این حرفها و سخن ها برای کسانی که هنوز اعتقاد مستحکمی به خداوند و دست باز او در وسعت دهندگی و عنایت ویژه خداوند به ازدواج ندارند جز وعده سرخرمن چیز دیگری نیست ، از این رو توصیه هم می کنیم تا به این آیه خداوند اعتقاد کاملی پیدا نکرده اید اگر دچار فقر و تنگدستی هستید ، سریع اقدام به ازدواج نکنید ، چرا که ممکن است اگر دو روز گرسنگی بکشید ، به زمین و زمان فحش بدهید و همان نصفه ایمانی هم که به خدا داشته اید از بین برود .

اما اگر اعتقاد پیدا کرده اید می توانیم به شما بگوئیم که پا شوید و حرکت کنید ، از شما حرکت ، از خدا هم برکت .

برادرم ، مطمئناً تو هم از هزینه های ازدواج ، از بیکاری ، از شرایط بد اقتصادی جامعه هراسناکی ، خیلی ها که اصلاً ازدواج را به دلیل همین تنگناهای اقتصادی از یاد برده اند و به خودشان قبولانده اند که تا سالهای سال نباید درباره آن فکر کنند ، البته خیلی از آنها هم حق دارند ، اما بیشتر از آنکه تنگناهای اقتصادی جوانها را تحت فشار قرار دهد ، توقعات سطح بالای خانواده ها سختی آن را چندین برابر کرده است ، اما اگر خانواده ای یافتید که روح قناعت گری و سازش در آن حکمفرما بود و طرف مقابلتان نیز از هر لحاظ برایتان مناسب بود ، بر خدا توکل کن و از سختی های آن هراس به دل راه مده و در نظر داشته باش قرار است ما در همین سختی ها ، آبدیده شویم و توانایی های خود را افزایش دهیم و یادمان باشد که ((ابتدا باید دریابیم که زندگی بدون خطر معنا ندارد و وقتی دارای قلبی نیرومند هستیم همه چیز در درجه دوم قرار دارد حتی خطرات))(الی و ایسل) و خواهرم ، اگر دیدی جوان خوبی به خواستگاریت آمد ، اما شرایط اقتصادی مناسبی ندارد زیاد بر او سخت نگیر ، تو هم بر وعده خدا توکل کن و یار و یاورش در زندگی باش ، مطمئناً شیرینی زندگی ازدواج با یک جوان خوب و خوش خلق و با ایمان از مرارتهای کم پولی ، خیلی بیشتر است . تازه به قول معروف ، در همیشه روی یک پاشنه نمی چرخد و قرار نیست همیشه در وضعیت اقتصادی نامناسب باشید باز هم به قول قدیمی ها ، جوان روزی به بغل دارد ، سنگ که به بغل ندارد .

بر گرفته از کتاب یک انتخاب مناسب / نویسنده : محمود یزدانی

پی نوشت :

1-  مجله خانواده ، شمارة 61 ، صفحة 12 و 13